ارتباط و نقش آن در آموزش
ارتباط و نقش آن در آموزش

تعریف ارتباط
ارتباط فرایندی پیچیده است که شامل انتقال اطلاعات، ایدهها، احساسات و مفاهیم از فرستنده به گیرنده میشود. این فرایند به منظور ایجاد درک مشترک و رسیدن به هدف خاصی انجام میگیرد. ارتباط موثر زمانی رخ میدهد که پیام به درستی توسط گیرنده دریافت، تفسیر و درک شود. در فرایند آموزش و تدریس نیز به دلیل ماهیت تدریس ، ارتباطات نقش بسیار مهمی ایفا می کند . در واقع به دلیل اینکه تدریس مبتنی بر تعامل بین یاددهنده و یادگیرنده است می توان متوجه اهمیت بسیار بالای ارتباط در آموزش شد به همین دلیل به بررسی مفهوم ارتباط انواع ارتباط و موانع برقراری ارتباط پرداخته ایم

انواع ارتباط:
ارتباط به اشکال مختلفی صورت میگیرد، از جمله:
- ارتباط کلامی: شامل استفاده از کلمات، گفتار، و زبان نوشتاری است.
- ارتباط غیرکلامی: شامل زبان بدن، حرکات، حالات چهره، لحن صدا و فاصله فیزیکی میشود. این نوع ارتباط اغلب از ارتباط کلامی قویتر و تأثیرگذارتر است.
- ارتباط نوشتاری: شامل استفاده از نامه، ایمیل، گزارش، کتاب و … است.
- ارتباط تصویری: شامل استفاده از تصاویر، فیلم، نمودار و … است.
- ارتباط شنیداری: شامل استفاده از صدا، موسیقی و … است.

موانع ارتباط:
ارتباط موثر برای پرورش یک محیط مدرسه موفق ضروری است. ارتباط خوب بین معلمان، دانش آموزان و والدین می تواند فضای یادگیری مثبتی ایجاد کند و نتایج تحصیلی را بهبود بخشد. با این حال، موانع متعددی برای برقراری ارتباط موثر در مدارس وجود دارد که مانع از جریان اطلاعات و منجر به سوء تفاهم می شود. در این وبلاگ، پنج مانع رایج برای برقراری ارتباط در مدارس را بررسی می کنیم.
موانع زبانی موانع زبانی یکی از مهم ترین موانع ارتباط موثر است. وقتی دانشآموزان و والدین به زبانها و لهجه ها و گویش های مختلف صحبت میکنند، درک یکدیگر میتواند چالش برانگیز باشد. برای غلبه بر این مانع، مدارس می توانند از خدمات ترجمه و ترجمه، به صورت حضوری یا از طریق اپلیکیشن ارتباطی مدرسه استفاده کنند. معلمان همچنین می توانند از وسایل کمک بصری مانند تصاویر، نمودارها و فیلم ها برای تسهیل ارتباط استفاده کنند. با این حال، ارتباط موثر فقط با کلمات نیست. توجه به نشانه های غیرکلامی مانند زبان بدن نیز بسیار مهم است. با جستجوی راه های مختلف برای برقراری ارتباط مثبت، هم دانش آموزان و هم معلمان می توانند یکدیگر را بهتر درک کنند و برای دستیابی به موفقیت تحصیلی با یکدیگر همکاری کنند.
موانع تکنولوژیک در عصر دیجیتال امروزی، فناوری نقش بسزایی در ارتباطات ایفا می کند. با این حال، موانع تکنولوژیکی مانند تجهیزات قدیمی، اتصال ضعیف به اینترنت و فقدان مهارتهای فنی میتواند مانع از برقراری ارتباط مؤثر در مدارس شود. معلمان و مدیران باید در استفاده از فناوری برای برقراری ارتباط با دانش آموزان، والدین و همکاران مهارت داشته باشند. با شناسایی این موانع، مدارس می توانند اقداماتی را برای غلبه بر آنها انجام دهند، مانند ارائه آموزش به معلمان، دانش آموزان و والدین و سرمایه گذاری در فناوری قابل اعتماد. با بهبود ارتباطات و استفاده از برنامه های ارتباطی مدرسه، فرآیند آموزشی می تواند مشارکتی تر شود و منجر به نتایج تحصیلی بهتر برای دانش آموزان شود.
موانع فیزیکی موانع فیزیکی مانند کلاس های پر سر و صدا، نور ضعیف و فضاهای شلوغ نیز می توانند مانع برقراری ارتباط موثر در مدارس شوند. شاگردان و معلمان ممکن است شنیدن، درک یکدیگر یا حفظ توجه کامل در کلاس های پر سر و صدا یا فضاهای کم نور را چالش برانگیز بدانند. مدارس باید محیط های یادگیری راحت و مساعدی را فراهم کنند که ارتباط موثر را تسهیل کند.
موانع فرهنگی تفاوت های فرهنگی همچنین می تواند موانع ارتباطی در مدارس ایجاد کند. فرهنگ های مختلف سبک های ارتباطی، آداب و رسوم و انتظارات متفاوتی دارند. این تفاوت ها می تواند منجر به سوء تفاهم، تفسیر نادرست و تعارض شود. مدارس باید به کارکنان خود در زمینه حساسیت و تنوع فرهنگی آموزش دهند تا از موانع فرهنگی برای ارتباطات جلوگیری کنند. معلمان همچنین باید از تربیت و میراث فرهنگی کودک آگاه باشند تا مسیرهای ارتباطی قوی تری با والدین، خانواده ها یا اعضای جامعه ایجاد کنند.
موانع عاطفی موانع عاطفی می تواند ارتباط موثر در مدارس را مختل کند. دانشآموزانی که اضطراب را تجربه میکنند ممکن است برای برقراری ارتباط با معلمان خود دچار مشکل شوند و معلمان استرسزا ممکن است برقراری ارتباط با دانشآموزان را دشوار بدانند. برای غلبه بر این موانع، مدارس می توانند گوش دادن فعال و محیط مثبتی را که ارتباطات باز را تشویق می کند، ترویج کنند. خدمات مشاوره و فعالیتهای کلاسی که از سلامت روان و رفاه حمایت میکنند، میتوانند محیطی امن و دلپذیر برای همه ایجاد کنند. با پرداختن به موانع عاطفی، دانشآموزان و معلمان میتوانند به طور مؤثر ارتباط برقرار کنند که منجر به بهبود نتایج تحصیلی و تجربه مدرسه بهتر برای همه شود.
در نتیجه، ارتباط موثر در مدارس برای تقویت روابط مثبت، بهبود نتایج تحصیلی و ایجاد یک محیط یادگیری فراگیر ضروری است. با این حال، موانع متعددی برای ارتباط وجود دارد که مانع از جریان اطلاعات و منجر به سوء تفاهم می شود. مدارس می توانند با استفاده از استراتژی های ارتباطی خوب و غلبه بر برخی از این موانع، ارتباط موثر را ارتقا دهند
نقش ارتباط در تدریس:
ارتباط موثر اساسیترین رکن یک فرایند تدریس موفق است. معلم باید بتواند به طور مؤثر با دانشآموزان خود ارتباط برقرار کند تا اطلاعات را به روشنی انتقال دهد و دانشآموزان را به مشارکت فعال در فرآیند یادگیری ترغیب کند. ارتباط مؤثر در تدریس شامل:
- انتقال واضح و روشن اطلاعات: استفاده از زبان ساده و قابل فهم، ارائه مثالهای عملی و مرتبط، و استفاده از روشهای تدریس متنوع.
- ایجاد انگیزه و تعامل: ایجاد محیطی حمایتی و مثبت، طرح سوالات و فعالیتهای جذاب، و تشویق دانشآموزان به پرسش و پاسخ.
- فراهم کردن بازخورد موثر: ارائه بازخورد سازنده و مفید به دانشآموزان در مورد عملکرد آنها، و راهنمایی آنها برای بهبود یادگیری.
- درک نیازها و سبکهای یادگیری دانشآموزان: توجه به تفاوتهای فردی دانشآموزان و تطبیق روشهای تدریس با نیازها و سبکهای یادگیری
به منظور کسب اطلاعات بیشتر در زمینه ی ارتباط و نقش آن در آموزش و تدریس می توانید با کلیک بر روی آموزش فصل سوم از کتاب مهارت های آموزشی و پرورشی دکتر حسن شعبانی آن را به طور کامل مشاهده فرمایید
