روش تدریس جیگ ساو (Jigsaw)
روش تدریس جیگ ساو
مقدمه
روش تدریس جیگ ساو یکی از شیوههای فعال یاددهی-یادگیری است که به دانشآموزان این امکان را میدهد تا در گروههای کوچک به یادگیری مشترک بپردازند. این روش به دلیل توانایی آن در تقویت همکاری بین دانشآموزان و همچنین تقویت مهارتهای ارتباطی و اجتماعی، برای معلمان و مربیان بسیار جذاب است. در این مقاله، مراحل اجرای روش تدریس جیگ ساو را با استفاده از یک مثال از علوم چهارم ابتدایی توضیح خواهیم داد.
مراحل اجرای روش تدریس جیگ ساو
روش تدریس جیگ ساو به چند مرحله اصلی تقسیم میشود:
مرحله ۱: تعیین موضوع و تقسیم محتوای علمی
در ابتدا، معلم باید موضوعی را برای تدریس انتخاب کند. این موضوع باید به گونهای باشد که توانایی تقسیم آن به بخشهای کوچکتر را داشته باشد. به عنوان مثال، در کلاس علوم چهارم ابتدایی، معلم میتواند موضوع «حیوانات» را انتخاب کند و آن را به بخشهای زیر تقسیم کند:
- حیات وحش
- حیوانات خانگی
- حیوانات آبزی
- حیوانات پرنده
مرحله ۲: تشکیل گروههای پایه
پس از تقسیم موضوع، دانشآموزان به گروههای پایه تقسیم میشوند. هر گروه باید تعداد محدودی از دانشآموزان را در خود داشته باشد تا بتوانند به خوبی همکاری کنند. به عنوان مثال، در یک کلاس ۲۰ نفره، میتوان ۴ گروه ۵ نفره تشکیل داد. هر گروه مسئول یک بخش از موضوع است.
مرحله ۳: یادگیری مستقل و تحقیق
هر گروه باید با استفاده از منابع موجود (کتابها، اینترنت، و …) اطلاعات مربوط به بخش خود را جمعآوری کند. در این مرحله، دانشآموزان باید به صورت مستقل کار کرده و اطلاعات لازم را برای بخش خود جمعآوری کنند. به عنوان مثال، گروهی که مسئول «حیات وحش» است میتواند به دنبال اطلاعاتی از جمله انواع حیوانات وحشی، زیستگاه آنها و ویژگیهای خاص آنها باشد.
مرحله ۴: تشکیل گروههای متخصص
پس از اتمام تحقیق، هر گروه برای مباحثه و بررسی اطلاعات به گروههای متخصص تقسیم میشود. اعضای هر گروه متخصص مسئول ارائه اطلاعات خود به سایر دانشآموزان خواهند بود. برای مثال، هر یک از دانشآموزان گروه «حیات وحش» بر اساس اطلاعات جمعآوری شده، برای آموزش دادن به بقیه در گروههای دیگر آماده میشوند.
مرحله ۵: تدریس در گروههای جدید
اکنون زمان آن رسیده است که هر دانشآموز اطلاعات قسمت خود را به دیگران آموزش دهد. در این مرحله، دانشآموزان از گروههای مختلف به گروههای جدیدی میروند. هر نفر از اعضای گروه جدید، یک بخش از اطلاعات گروه خود را برای بقیه توضیح میدهد. برای مثال، دانشآموزی که درباره «حیات وحش» تحقیق کرده است، باید اطلاعات جمعآوری شده را به گروه جدید، که شامل دانشآموزانی از بخشهای دیگر مانند «حیوانات خانگی» و «حیوانات آبزی» است، ارائه دهد.
مرحله ۶: جمعبندی و ارزیابی
پس از اتمام تدریس در گروههای جدید، معلم میتواند یک جلسه جمعبندی برگزار کند. در این جلسه، دانشآموزان میتوانند نظرات و نکات کلیدی را مطرح کنند و معلم نیز میتواند از آنها بخواهد که تجربههای یادگیری خود را به اشتراک بگذارند. همچنین میتوان یک ارزیابی کوتاه یا تست برای سنجش دانشآموزان برگزار کرد.
مثال عملی در کلاس علوم چهارم ابتدایی
موضوع: حیوانات
- تقسیم محتوا: معلم موضوع حیوانات را به ۴ بخش تقسیم میکند:
- حیات وحش
- حیوانات خانگی
- حیوانات آبزی
- حیوانات پرنده
- تشکیل گروههای پایه: معلم ۴ گروه شامل ۵ دانشآموز را تشکیل میدهد.
- یادگیری مستقل: هر گروه اطلاعات بخش مربوطه را از کتابها و منابع دیگر جمعآوری میکند. به عنوان مثال، گروه حیات وحش به بررسی حیواناتی مانند شیر، ببر و فیل میپردازد.
- تشکیل گروههای متخصص: دانشآموزان هر گروه با یکدیگر دیدگاههای خود را مورد بحث قرار میدهند و آماده میشوند تا اطلاعات را در گروههای جدید ارائه دهند.
- تدریس در گروههای جدید: هر دانشآموز به نمایندگی از گروه خود اطلاعات را به دانشآموزان دیگر ارائه میدهد. مثلاً، دانشآموزی که درباره «حیات وحش» تحقیق کرده، اطلاعاتی از جمله اینکه چطور این حیوانات برای بقا در طبیعت مقابله میکنند را توضیح میدهد.
- جمعبندی و ارزیابی: در نهایت، معلم یک جلسه جمعبندی برگزار میکند و از دانشآموزان میخواهد سوری را که یاد گرفتهاند دوباره مرور کنند و در نهایت یک ارزیابی از آنها میگیرد.
نتیجهگیری
روش تدریس جیگ ساو به عنوان یک شیوه پویا و مشارکتی در یادگیری، نه تنها به دانشآموزان کمک میکند تا اطلاعات را بهتر درک کنند بلکه آنها را به همکاری و ارتباط بیشتر با یکدیگر تشویق میکند. این روش در کلاسهای علوم، به ویژه در مقاطع ابتدایی، میتواند به شدت تاثیرگذار باشد و به ایجاد یک محیط یادگیری فعال و مثبت کمک کند.