طراحی آموزشی و مدیریت کلاس درس

تمامی فعالیت های ما انسان ها نیازمند طراحی و برنامه ریزی است و بدون داشتن طرحی مناسب رسیدن به اهداف مورد نظر امکانپذیر نخواهد بود .چنانچه قرار باشد دانش آموزان را از ابعاد مختلف پرورش دهیم و آنها را به جایی برسانیم که در آینده مشکلی از نظر شخصیتی نداشته و بتوانند با کمترین دغدغه نسبت نقش های خود در جامعه جامه ی عمل بپوشانند آنجا است که ضرورت طراحی آموزشی دوچندان می شودطراحی آموزشی فرایندی است که از طریق آن فعالیت های آموزشی و فرصت های آموزشی به نحوی شکل داده می شود که بتوان از طریق آن اهداف آموزشی را محقق ساخت. طراحی آموزشی که به صورت خاص و کاربردی تحت عنوان طرح درس نویسی مطرح می شود به تمامی اجزا فراگرد تدریس توجه دارد ، به عنوان مثال چنانچه قرار باشد معلم در کلای فعالیتی انجام دهد و یا شرایطی برای فعالیت دانش آموزان به وجود آورد نیاز است از پیش بیاندیشد و چگونگی انجام این کار را تا حدودی مشخص سازد.

طراحی آموزشی طرح درسی برای موفقیت در کلاس درس

طراحی صفر تا 100 طراحی آموزشی:طرح درس نویسی کاربردی در 10 گام

مدرس: دکتر امید ونداد

همانگونه که در تصویر بالا نشان داده شده است ما به بررسی تک تک مراحل آموزش در قالب دوره ی آموزشی طراحی آموزش : طرح درس نویسی کاربردی در 10 گام پرداخته ایم و در آین آمورش شما را قدم به قدم و با مثال های کاربردی به جایی می رسانیم که با اعتماد به نفس بالا در کلاس درس حضور پیدا کنید.

حالا سوال این است که ارتباط بین طراحی آموزشی با مدیریت کلاس چیست و چگونه می توانیم از طریق طراحی آموزشی به مدیریت کلاس درس برسیم. واقعیت این است که اگر طرح مناسبی برای کلاس تان نداشته باشید نمی توانید کلاس را به درستی مدیریت کنید. مدیریت کلاس درس به معنای برنامه ریزی ، سازماندهی ، رهبری و کنترل فعالیت های آموزشی به شکلی است که فضای مناسب انسانی برای رشد و ارتقاء دانش آموزان فراهم شده و یادگیری آنها مورد حمایت واقع شود. بیشتر مشکلات و مسایل کلاس درس زمانی رخ می دهد که دانش آموزان سرگردان هستند و نمی دانند چه کاری باید انجام دهند و یا شرایط کلاس درس را برای ایجاد و بروز رفتار های نامطلوب مهیا می بینند. و چون معلم نمی داند در آن زمان خاص چه کاری باید انجام دهد و یا دانش آموزان چه کاری انجام دهند کلاس به سمت بی نظمی و آشوب پیش می رود. در ادامه به برخی از انواع مشکلاتی که معلمان در کلاس درس دارند ، رفتار های مطلوب دانش آموزان، رفتار های نامطلوب دانش آموزان و روش های برخورد با آنها اشاره می کنیم:

انواع مشکلات معلمان در کلاس درس:

مشکلات رفتاری دانش‌آموزان: شامل بی‌نظمی، پرخاشگری، اختلال توجه، صحبت کردن بی‌موقع، عدم انجام تکالیف، تقلب، سرقت و … .
مشکلات مربوط به یادگیری: شامل کمبود دانش پایه، مشکلات یادگیری خاص (مانند دیسلکسیا یا دیسکالکولیا)، عدم انگیزه برای یادگیری، اختلاف سطح یادگیری دانش‌آموزان و … .
مشکلات مربوط به ارتباطات: شامل کمبود مهارت‌های ارتباطی معلم، عدم درک دانش‌آموزان از توضیحات معلم، وجود موانع زبانی یا فرهنگی و … .
مشکلات مربوط به مدیریت کلاس: شامل نبود برنامه‌ریزی مناسب، عدم نظم در کلاس، مدیریت ضعیف زمان، کمبود منابع و تجهیزات و … .
مشکلات مربوط به روابط بین دانش‌آموزان: شامل قلدری، آزار و اذیت، اختلافات و درگیری‌ها و … .
مشکلات مربوط به انگیزه و مشارکت دانش‌آموزان: شامل بی علاقگی به درس، عدم شرکت فعال در کلاس، کمبود انگیزه برای یادگیری و … .

رفتارهای مطلوب دانش‌آموزان در کلاس درس:

احترام به معلم و همکلاسی‌ها: گوش دادن فعالانه به صحبت‌های معلم و همکلاسی‌ها، عدم بی‌احترامی به دیگران، رعایت نوبت صحبت کردن و … .
شرکت فعال در کلاس: پرسیدن سوالات مرتبط، مشارکت در بحث‌ها، ارائه نظرات و ایده‌ها و … .
انجام تکالیف و تمرین‌ها: به‌موقع تحویل دادن تکالیف، تلاش برای انجام کامل تمرین‌ها و … .
رعایت نظم و انضباط: رعایت قوانین کلاس، عدم ایجاد مزاحمت برای دیگران، حفظ آرامش و سکوت در مواقع لازم و … .
همکاری با همکلاسی‌ها: کمک به همکلاسی‌ها، کار گروهی مؤثر و … .

رفتارهای نامطلوب دانش‌آموزان در کلاس درس:

بی‌نظمی و شلوغی: صحبت کردن بی‌موقع، بلند کردن صدا، راه رفتن در کلاس بدون اجازه و … .
عدم توجه و بی‌حوصلگی: عدم تمرکز بر روی درس، بازی کردن با وسایل شخصی در طول کلاس، خوابیدن در کلاس و … .
پرخاشگری و خشونت: توهین به معلم یا همکلاسی‌ها، زد و خورد، تهدید کردن و … .
تقلب: کپی کردن از دیگران در امتحانات، استفاده از وسایل غیر مجاز در امتحانات و … .
عدم رعایت نظم و انضباط: تخریب وسایل کلاس، سر و صدا کردن، عدم احترام به معلم و همکلاسی‌ها و … .

راه حل برخورد با مشکلات کلاس درس:

ایجاد روابط مثبت با دانش‌آموزان: شناخت نقاط قوت و ضعف دانش‌آموزان، برقراری ارتباط مؤثر با آنها، نشان دادن علاقه و احترام به آنها و … .
ایجاد قوانین واضح و شفاف: قوانین کلاس باید به طور واضح برای دانش‌آموزان توضیح داده شوند و به صورت نوشتاری در دسترس باشند.
برقراری نظم و انضباط: نظارت بر رفتار دانش‌آموزان، استفاده از روش‌های تشویقی و تنبیهی مناسب، تعیین عواقب برای نقض قوانین و … .
استفاده از روش‌های تدریس جذاب و متنوع: استفاده از روش‌های تدریس فعال، بازی‌ها، فعالیت‌های گروهی، و … برای جلب توجه دانش‌آموزان و افزایش انگیزه آنها.
حل تعارضات به شیوه مناسب: شنیدن نظر دانش‌آموزان، حل مشکلات به صورت مسالمت آمیز، و تلاش برای رسیدن به توافق و … .
ارائه بازخورد به دانش‌آموزان: ارائه بازخورد مثبت و منفی به دانش‌آموزان در مورد عملکرد آنها، کمک به آنها برای بهبود یادگیری و رفتارهایشان و … .
همکاری با والدین و مدرسه: اطلاع رسانی به والدین در مورد مشکلات دانش‌آموزان، همکاری با مشاوران مدرسه و … .
استفاده از منابع و ابزارهای آموزشی متنوع: استفاده از کتاب‌ها، فیلم‌ها، بازی‌ها، و … برای افزایش مشارکت و درک دانش‌آموزان.
ارجاع به متخصص: در صورت لزوم، ارجاع دانش‌آموزان به روانشناس، مشاور و یا متخصصین دیگر.
همچنین بر اساس فصل چهارم کتاب مهارت های آموزشی و پرورشی دکترشعبانی آموزشی یک در حدود 1 ساعت در کانال آپارات قرار داده ایم که می توانید از طریق این لینک به آن دسترسی داشته باشید